Wat nou, loslaten?!

Het eerste wat me te binnen schiet als ik denk aan 'loslaten' is toen mijn zoon als klein mannetje naar de peuterspeelzaal ging. Kusje geven, handje loslaten, beetje huilen, nog even zwaaien vanuit de gang en weggaan. Dat hoort nou eenmaal bij het opgroeien. Een luchtballon moet de touwen loslaten om omhoog te kunnen. Een schip zal toch echt de trossen los moeten maken voordat het kan vertrekken.

Een ander verhaal wordt het als het gaat om een overledene. Dan wordt loslaten opeens anders. Zeker als er sprake is van zelfdoding. Hoe kan je iets loslaten wat zich op zo’n brute wijze van je afgescheurd heeft?

Het eerst wat je toch doet als je kleuter zich losrukt en bijna de straat op rent is, zodra je hem weer veilig in je armen hebt, hem stevig tegen je aandrukken én ernstig toespreken. Het liefst zou je hem na zo'n ervaring nooit meer loslaten.

Dan is het niet meer dan logisch dat je je dierbare, die zich van je losgerukt heeft, stevig vast wil houden.

Menig nabestaande van zelfdoding krijgt vroeg of laat van de omgeving of hulpverlening te horen: ‘Je bent er nog zo mee bezig, je moet het loslaten.’ Dat werkt helaas averechts. Want, zoals een lotgenoot mij vertelde voelt ‘Je moet het loslaten’ als of het recht dat je hebt op verdriet en pijn om de overledene je wordt afgepakt. Het is een deel van het leven geworden en dat voelt goed. Ik wil het verdriet niet loslaten. Ik ga mijn grote liefde niet uit mijn leven bannen. Omdat ik nog zoveel van hem hou is verdriet onderdeel van mijn leven. Ik leef met mijn verdriet en ik ben blij met mijn verdriet.

Loslaten heeft voor een nabestaande namelijk andere betekenissen. Zoals je een vlieger kwijt raakt als je die loslaat. Loslaten wordt synoniem voor vergeten, doen alsof hij/zij nooit bestaan heeft, niet meer erover mogen praten, foto’s opruimen en kleren wegdoen. Het roept de angst en paniek op om te vergeten, om hem/haar nog verder kwijt raken.

Iedereen die tegen een nabestaande zegt: ‘je moet het loslaten’, zou zich eens moeten realiseren hoeveel verschillende interpretaties die zin heeft.

Vraag het aan nabestaanden van zelfdoding en je krijgt een diversiteit aan antwoorden.

• Loslaten is ontkennen wat er gebeurt is, hem laten gaan alsof hij er nooit geweest is.
• Loslaten is kwijtraken. Elk stukje houvast is nodig om de dag door te komen.
• Wat nou, loslaten? Ik kan hooguit accepteren.
• Moet dat dan, loslaten? Waarom zou je het niet vasthouden? In plaats van loslaten juist vast willen blijven houden, af en toe verdrietig zijn hoort erbij.
• Onderscheid tussen verdriet loslaten (dat lukt steeds beter) maar de geliefden loslaten, nee die zijn altijd bij ons.
• Vergeet loslaten. Pas als je bereid bent de dingen volledig te ervaren zullen ze jou loslaten.
• Je kind loslaten is onmogelijk zeker na zelfdoding. Je andere kind dat in Maastricht studeert kan je gemakkelijker loslaten dan je overleden dochter.
• Mijn kind is onlosmakelijk met me verbonden. Nu hij er niet meer is zijn de gevoelens van onmacht, de pijn, de herinneringen, de confrontaties etc. onlosmakelijk verbonden met mijn leven.
• Je moet het loslaten en verwerken voelt als je moet hem/haar vergeten. Dat wil ik niet. Net als ‘het een plekje geven’. Het verdriet blijft maar op een hanteerbare manier zodat ik mijn leven opnieuw vorm kan geven. Met mijn verloren liefde in mijn hart.
• Loslaten zou voor mij rust betekenen. Alleen lukt me dat nog niet. Hij is nog steeds alle uren van de dag aanwezig.
• Loslaten betekend voor mij het verdriet en het gemis toelaten.
• Loslaten is mezelf toestaan te genieten ondanks blijvend gemis en verdriet.
• Loslaten is durven vasthouden.
• Loslaten is accepteren. Niet met je verstand maar vanuit je hart, je ziel, je gevoel, je emotie.
• Loslaten vervangen voor: vrijgeven, vieren van de verbintenissen (Anneke Wittemans).
• Loslaten is door kunnen gaan met je leven en eventueel opnieuw lief kunnen hebben

Weer anderen zeggen:

• Vasthouden, de pijn en het verdriet onder controle te willen houden verkrampt en geeft paniek. Het gevoel er laten zijn, het laten gebeuren werkt ontspannend en wordt minder heftig. Het leven zonder de geliefde weer op kunnen pakken.
• Dragen is iets anders dan vasthouden.
• Loslaten is niet de verbinding verbreken. Het is anders vasthouden. De band is niet meer lijfelijk maar bestaat nu uit onze gedachten aan herinneringen. Dat gaat nooit voorbij en hoeft ook niet voorbij te gaan. Deze kunnen liefdevol gekoesterd worden. Als een eventuele volgende partner dat niet snapt zou je je kunnen afvragen of het wel de juiste partner voor jou is.
• Loslaten is accepteren van dat wat is, daardoor kan er ruimte ontstaan.
• De pijn loslaten is niet vergeten maar de wond de kans geven een litteken te worden.

Het is niet loslaten óf vasthouden; loslaten óf blijven herinneren; loslaten óf blijven houden van; loslaten óf doorgaan met leven. Het kan naast elkaar.

Hoe mooi zou het zijn als je dat wat je belemmerd om gelukkig te zijn los kan laten en dat wat je blij en gelukkig maakt vast kunt houden door het te koesteren en te blijven herinneren en zijn/haar naam te blijven noemen.

De draad van je leven weer oppakken is verdraaid moeilijk als je met beide handen vasthoud aan het verleden. Daarom zijn er rugzakken uitgevonden. Ik heb het in mijn rugzak gestopt, ik draag het met me mee en heb mijn handen vrij om ze uit te strekken.

Voor mij als gelovig mens komt er nog een aspect bij. Ik wil de voortgang van zijn ziel in de volgende wereld niet belemmeren. Loslaten, vrij laten, deed ik ook voor hem. Als een vogel bevrijdt uit een kooi.